Vijveraanleg en onderhoud

Gaat het dan echt gebeuren? Een vijver in de tuin? Geweldig! Wij geven u graag advies om aan de slag te gaan. De beste tijd voor het aanleggen van een vijver is de lente (maart/april). Na aanleg heeft de vijver dan de kans om tijdens het groeiseizoen een biologisch evenwicht op te bouwen. Mocht het voorjaar niet lukken, dan kunt u de vijver ook in het najaar aanleggen(september/oktober). U moet dan wel wachten tot het volgende voorjaar voordat u de vijver beplant. Nieuwe jonge vijverplanten overleven de winter namelijk niet.

Een vijver aanleggen in 4 stappen: 

Een vijver aanleggen is meestal een behoorlijke klus. U moet niet alleen de vijver (laten) graven, maar ook inrichten en misschien is het meeste werk nog wel, bepalen waar u vijver komt te liggen. Afhankelijk daarvan moet u misschien ook nog denken aan het verwijderen van struiken en bomen, of het wijzigen van de bestrating. Het is belangrijk om hoe dan ook een goed geplande strategie voor het project uit te stippelen. Een goed doordacht en getekend vijverontwerp is de basis voor de aanleg van een vijver. 

Stap 1: Het vijverontwerp

Voordat u een vijver aanlegt, dient u  goed na te denken over de soort vijver die u wilt. Strak of juist natuurlijk? Bedenk ook welke soort vissen en planten u graag in de vijver wilt hebben om uw plan compleet te maken. Het aanleggen van een vijver kost veel tijd en geld en heeft u vooraf niet goed nagedacht over wat u wilt, dan is dat in een later stadium bij de aanleg vaak lastig om dan nog te veranderen. 

Nu is het tijd om een mooi ontwerp van de tuin te maken. Maak een tekening van uw tuin op schaal in de juiste verhoudingen en teken daar de vijver in. Kies een plek in de tuin waar minimaal 6 tot 8 uur zon is per dag. Kiest u voor een folievijver, dan is het belangrijk dat de vijver niet te dicht in de buurt van bomen ligt, omdat wortels de folie kunnen beschadigen. Ook zullen de meeste bomen hun bladeren verliezen in de winter en bent u continu de bladeren uit uw vijver aan het vissen. Kiest u voor een natuurlijke vijver, maak dan gebruik van wat rondere vormen en verschillende dieptes. Een strakkere vijver mag vanzelfsprekend strakkere vormen aannemen. Teken een dwarsprofiel van uw gewenste vijver waar de dieptes van de vijver goed te zien zijn en maak tot slot een beplantingsplan. 

Stap 2: Graven van de vijver

Hieronder staat stap voor stap uitgelegd welke voorbereidingen u het beste kunt treffen bij het graven van uw vijver. We gaan hierbij uit van een ‘folievijver’, maar we bespreken ook hoe u een voorgevormde vijver aanlegt. 

1. Graafwerk en afvoeren van grond
   Een vijver aanleggen brengt uiteraard behoorlijk wat graafwerk met zich mee. Afhankelijk van de afmetingen van de vijver, kan de uitgegraven grond soms in de tuin zelf verwerkt worden, maar als dat niet kan moet de grond afgevoerd worden. Hiervoor kunt u het beste een container huren. Houd er rekening mee, dat het uitgegraven zand veel meer volume heeft dan zand in de grond. Hierdoor graaft u een stuk meer uit dan het volume van de vijver. Voor een vijver met vijf kubieke meter inhoud moet bijvoorbeeld ongeveer zeven kubieke meter grond afgevoerd worden. 
2. Grondwaterstand checken
   Om de vijver goed te kunnen uitgraven, is het belangrijk dat er geen grondwater in de kuil loopt. Meet daarom voordat u begint met graven wat de grondwaterstand is. U kunt de grondwaterstand snel en eenvoudig meten door met een grondboor een gat te graven en te kijken hoe snel u hierbij het grondwater bereikt. Hierdoor weet u of er wel of geen grondwater in de vijver kuil zal lopen. Als de grondwaterstand te hoog is, kunt u met bijvoorbeeld een vuilwaterpomp of bronbemaling de kuil droog houden. Deze pompsystemen kunt u bijvoorbeeld voor een dagdeel huren. In de herfst is de grondwaterstand overigens meestal lager dan in de lente. In natte gebieden kan het daarom een goede reden zijn, om de vijver in het najaar aan te leggen.
3. Piketpaaltjes plaatsen in de vorm van de vijver
   Wat is een piketpaaltje eigenlijk? Het is een houten paaltje of metalen buisje of staaf, vaak met een gekleurde kop (geverfd of voorzien van gekleurd plakband), gebruikt om objecten te markeren. Aan de hand van de vijver tekening geeft u de omtrek van de vijver met piketpaaltjes aan. Zorg dat dit heel nauwkeurig gebeurd en meet een paar keer goed na. 
4. Wat voor een weer wordt het?
   U denkt er misschien niet meteen aan als u bezig bent met het aanleggen van een vijver, maar het is belangrijk dat u nagaat wat voor weer het wordt voor u gaat graven. Een beetje regen tijdens het graven is niet erg, maar stortbuien kunnen de vijver kuil vol water laten lopen. De in de vijver kuil aangebrachte plateaus kunnen hierdoor beschadigen.

Begin met het graven van gehele vijveroppervlakte en werk naar het midden van de vijver toe. Blijf goed meten of alles volgens het ontwerp loopt en zorg dat de vijver netjes waterpas is. Let op wortels en andere scherpe voorwerpen en haal deze allemaal weg, zodat dit de vijver niet kan beschadigen. Laat de kuil niet te lang open en bloot liggen, want na een goede regenbui zijn de scherpe randen van de vijver lastig te herstellen. 

Stap 3: Vijverfolie aanbrengen 

Nu is het tijd om de folie aan te brengen in de vijver. De maat van de folie kunt u het beste als volgt berekenen:

• Lengte: maximale vijver lengte + 2 x diepte van de vijver + 2 x 70 cm
• Breedte: maximale vijver breedte + 2 x diepte van de vijver + 2 x 70 cm

Druk de folie eerst zo goed mogelijk tegen de bodem en de wanden. Loop zo min mogelijk op de folie en werkt het liefst op blote voeten of kousenvoeten om beschadiging te voorkomen. Leg de folie vooral niet te strak! Wanneer de vijver straks gevuld wordt, worden de wanden en de bodem door de druk namelijk nog iets opzij en omlaag gedrukt.

Zolang er nog geen water in de vijver zit, lijken alle plooien in de hoeken erg lelijk. Daar ziet u echter niks meer van als de vijver eenmaal gevuld is, want door de druk worden deze plooien platgedrukt. Ze vallen daarna veel minder op en vormen ook een mooie schuilplaatsen voor kikkers en salamanders en andere amfibieën. Als de folie eenmaal op zijn plaats zit, knipt u deze bij de rand op maat. Zorg er wel voor dat er een folierand van minstens 50 cm blijft zitten. Deze kunt u later, bij de randafwerking, onzichtbaar ingraven. Meestal is er behoorlijk wat snijafval, tenzij u een vierkante vijver hebt. Leg deze stukken afgesneden folie op de vijverbodem als extra bescherming tegen lekkage.

Handige tip Leg een paar betontegels op de bodem. Hier kunt u op staan als u de rand van uw vijver gaat afwerken, of als u later in de vijver moet zijn voor onderhoud. Betontegels op de bodem zijn ook geschikt om straks plantmanden van de waterplanten op te zetten.

Stap 4: Tijd om de vijver te vullen met water

Nadat de vijver gevuld is, de rand is afgewerkt is het tijd om de vijver te vullen met leidingwater. Dit is de laatste stap bij een vijver aanleggen. Meet tijdens het vullen met de watermeter hoeveel water er in de vijver gaat, zodat u later precies de inhoud van uw vijver weet. Dit is handig als u de dosering van belangrijke onderhoudsproducten moet uitrekenen. Leidingwater moet u na het vullen van de vijver meteen behandelen met GH-Extra of een vergelijkbaar product. Dit product maakt van leidingwater geschikt vijverwater. Het meeste leidingwater in Nederland en België is onbehandeld namelijk niet geschikt voor groei van waterplanten.

Gefeliciteerd! De vijver is nu volledig aangelegd. U kunt nu de waterplanten gaan uitzoeken en plaatsen. Het echte werk komt echter nog: het helder houden van de vijver. Nu het vijver aanleggen is afgerond, is het belangrijk dat u een biologisch evenwicht opbouwt in de vijver.